Czy prawdą jest, że w czasach międzywojennych dawni mieszkańcy niemieckiego Waldenburga (dzisiejszy Wałbrzych) byli przeciwnikami nazistowskiej ideologii oraz samego Adolfa Hitlera? Podobnież tak. W lipcu 1932 roku lokalni działacze NSDAP zaplanowali organizację wiecu wyborczego, na którym przyszły „Führer” miał przemawiać do swoich sympatyków. Było ich jednak na tyle mało, że cała impreza mogła zakończyć się niezłą kompromitacją!

Wówczas podjęto kroki prowadzące do zwiększenia frekwencji personalnej na wałbrzyskim wiecu. Z bliższych i dalszych okolic Wałbrzycha oraz obszarów Górnego Śląska postanowiono zwozić sympatyków nazizmu, tak aby maksymalnie wypełnić wałbrzyski stadion miejski, na którym zorganizowano spotkanie z Hitlerem. Zbrodniarz mógł dowiedzieć się o tym fakcie, co przełożyło się na jego podsumowanie niedługiej i w zasadzie jedynej wizyty w Wałbrzychu – rzekł wówczas, że miasto to zraziło go do siebie i jest czerwonym miastem.

Kiedy w styczniu 1933 roku Adolf Hitler zostaje mianowany na kanclerza Niemiec w szeregach wałbrzyskich NSDAP-owców pojawił się strach o swoją przyszłość. Przecież nowy kanclerz mógł przypomnieć sobie o sytuacji jaka spotkała go na jedynym przemówieniu w mieście i stanie zainteresowania mieszkańców doktryną nazistowską! Trzeba było coś z tym zrobić i przypodobać się nowemu wodzowi narodu. Wówczas rozpoczęto realizację projektu budowy wałbrzyskiego mauzoleum (niem. Schlesier-Ehrenmal) w klimacie babilońskim.
Wszystko czego potrzebujesz do podróżowania! – sprawdź naszą ofertę!

Wałbrzyskie Mauzoleum
Jako jedyny ocalały obiekt tego typu stał się dla miasta „trudnym dziedzictwem”. Do końca nie wiadomo też jakim cudem udało się przetrwać do dzisiaj takiej budowli – czy to za sprawką powojennego środowiska żydowskiego w mieście? Słyszeliśmy także o wzorowaniu obiektu na świątyni Salomona, co uratowało go przed zniszczeniem. Widocznie za czyjąś sprawą Armia Czerwona nie wysadziła go w powietrze.
Dziś obiekt mocno niszczeje i chcąc oszczędzić go od totalnej destrukcji powstała grupa pasjonatów i społeczników, którzy podjęli się misji ratowania obiektu. Jednym z nich jest Pan Michał Gnacy- działacz społeczny z Wałbrzycha, z którym rozmawiałem:

W styczniu 2020 grupa pasjonatów historii, odkrywców, dziennikarzy skierowała apel do Prezydenta miasta Wałbrzycha o ratowanie obiektu Wałbrzyskie Mauzoleum. To monumentalny, unikalny obiekt z 1938 roku zbudowany wtedy jako miejsce pamięci poległych w I wojnie światowej 177000 Ślązaków, tysięcy ofiar wypadków w wałbrzyskich kopalniach oraz 25 bojowników ruchu nazistowskiego. Jest jedynym tego typu obiektem w Polsce i Europie.
Pojedź na wakacje z własnym rowerem! Jak go przewieźć? Wybierz najlepszy bagażnik na rowery!



Do grupy sygnatariuszy apelu dołączyli także mieszkańcy Wałbrzycha. Nawiązana została współpraca z oddalonym o 1300 metrów od mauzoleum – I Liceum Ogólnokształcącym, a także z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową im. Angelusa Silesiusa. Uczelnia, w odpowiedzi na sugestię z naszej strony przygotowuje konferencję naukową pt. „Trudne dziedzictwo”. Jednym z wątków ma być właśnie mauzoleum. W minioną sobotę 24.04.br. wykonaliśmy jeden z ważnych etapów, aby miejsce nie wyglądało destrukcyjnie jak od dobrych kilkunastu lat. Sprzątanie było zrealizowane za zgodą miasta i za wiedzą konserwatora zabytków. Odsłoniliśmy fasadę, wyrównaliśmy teren, wycięliśmy krzewy i samosiejki, uprzątnęliśmy nieczystości.
Szukasz nowych opon do swojego samochodu? Sprawdź tę ofertę i wybierz najlepsze opony!

Już teraz planujemy kolejną dużą akcję sprzątania- zostało jeszcze sporo do zrobienia. Pracujemy nad tym, aby stanęła tam tablica informacyjna z małą architekturą turystyczną. Mamy świadomość, że jest to miejsce obciążone niezwykle trudną historią, ale mamy też pewność, że jego unikalność, monumentalna architektura i ciekawe położenie w centrum Wałbrzycha to racjonalne przesłanki, aby było atrakcją turystyczną.


Ciekawostką jest fakt, że w latach poprzedniego ustroju miejsce nazywane było oficjalnie wzgórzem V Festiwalu, na cześć socjalistycznego festiwalu młodzieży i studentów w Warszawie z 1955 r. Jeszcze w latach 80-tych odbywały się tam koncerty, zloty młodzieżowe, był mini amfiteatr.



Lata 90-te to pasmo złych zdarzeń – pojawiały się tam grupy satanistów, narkomanów, zdarzały się samobójstwa, okolice roiły się od biedaszybów. Krążyły nawet opowieści o wiszących wewnątrz psach obdartych ze skóry!





Wszystko czego potrzebujesz do podróżowania! – sprawdź naszą ofertę!
Mauzoleum szybko zyskało jak najgorszą sławę, a jej zestawienie z nazizmem nie pozostawiało wtedy złudzeń, co do braku sensu jakichkolwiek pozytywnych inicjatyw.




Stare socjalistyczne auta w książeczce dla dzieci – sprawdź to!
Teraz jest nowy czas i próbujemy odczarować mauzoleum, aby spróbować przybliżyć informacje o nim społeczności Wałbrzycha i turystom. Docelowo – kto wie – marzy nam się nadanie mauzoleum nowego znaczenia. Dużo pracy jeszcze przed nami.
UWAGA! Ważna informacja! – wejścia do obiektu zostały zamurowane w celu zapenienia bezpieczeństwa i bardzo prosimy o uszanowanie tego faktu. Nie próbujcie wchodzić na własną rękę do środka! W sieci jest mnóstwo materiałów o tym miejscu, z których możecie dowiedzieć się jak wygląda wnętrze budowli. Może kiedyś uda się udostępnić turystycznie całość mauzoleum.
Przeczytaj także: Samochodem na wakacje.pl | Podziemny kompleks „Osówka” oraz Samochodem na wakacje.pl | Księżna Daisy i Zamek Książ
Masz pytania, komentarze? pisz śmiało, ale z klasą :-)