fbpx

Butrint — antyczne miasto w Albanii. Czy założyli je uciekinierzy z Troi?

Butrint jest fascynującym miejscem na mapie dziejowej obszaru Morza Śródziemnego. To starożytne miasto znajduje się obecnie na południu Albanii, oddalone o niespełna 20 km od kurortu Saranda. Jest piękne położone na niewielkim wzgórzu, otoczone turkusowymi wodami jeziora Butrint i kanału Vivari. Fascynuje przyjezdnych swym obszarem, na którym archeologiczne odkrycia przeplatają się z przyrodą.

Czy Butrint założyli zbiedzy z napadniętej Troi?

Jak głosi rzymski poeta Wergiliusz, starożytny Bouthrotum (dzisiejszy Butrint) został założony przez uciekinierów z Troi. Kiedy dostawali łomot od Achajów (tak Homer nazywał walczących pod Troją Greków), postanowili uciec z najechanego miasta. Wergiliusz opisał Butrint w poemacie „Eneida”. Podczas tułaczki, uciekający z Troi Eneasz dopływa do jednego z dwóch starożytnych portów w Chaonii (będące częścią Epiru), którym był właśnie Bouthrotum (drugim Onchesmos — współczesna Saranda).

Na miejscu spotyka trojan — syna króla Priama — Helenusa i jego żonę Andromachę, którzy rządzili Chaonią. Andromacha jest wdową po Hektorze (zabitym pod Troją przez Achillesa). Miłym zaskoczeniem dla Eneasza jest fakt ukształtowania nowego miasta na wzór rodzimej Troi. Bouthrotum stał się więc „Małą Troją”.

Butrint - park archeologiczny - Albania
Butrint - park archeologiczny - Albania

Przeprowadzone wykopaliska archeologiczne, wskazują na okres powstania Butrintu w około 800-roku p.n.e. Jego ludność składała się z IIirów i Greków. Butrint został założony przez greckie plemię Chaończyków — jedno z trzech wielkich plemion żyjących na obszarze dawnego Epiru, jednak w około VI wieku osiedlili się tutaj Grecy z pobliskiej wyspy Kerkyra (dzisiejsze Korfu). Bouthrotum zajmował wówczas strategiczne miejsce w kontrolowaniu cieśniny Korfu oraz było ważnym portem dla walczącej na Adriatyku floty.

Epir 200r. p.n.e. fot. Wikipedia
Epir 200r. p.n.e. fot. Wikipedia
Epirus vetus i Epirus nova wśród prowincji macedońskich ok. 400 n.e. fot. Wikipedia
Epirus vetus i Epirus nova wśród prowincji macedońskich ok. 400 n.e. fot. Wikipedia
Kanał Vivari
Kanał Vivari

Do IV w. p.n.e. Butrint mocno się rozwinął i rozbudował. Pojawiły się mury obronne i bramy wjazdowe — oglądaliśmy Bramę Lwią i Morską.

Butrint - Lwia brama - Albania
Butrint – Lwia brama
Butrint - Lwia brama - Albania
Butrint – Lwia brama

Na Lwiej bramie widać lwa pożerającego łeb byka. Symbolicznie oznaczało to los każdego, kto odważy się napaść na miasto. Z biegiem czasu otwór bramy zmniejszono dla ułatwienia ewentualnej obrony przed agresorem.

Butrint - Lwia Brama - Albania
Butrint – Lwia Brama – Albania
Brama Morska - Butrint - Albania
Brama Morska
Mapa starożytnego Butrintu (Mapa z Buthrotum Its History and Monuments autorstwa Neritana Ceki)
Mapa starożytnego Butrintu (Mapa z Buthrotum Its History and Monuments autorstwa Neritana Ceki)
Butrint - alejka poprowadzona wzdłuż murów obronnych miasta
Butrint – alejka poprowadzona wzdłuż murów obronnych miasta
Butrint - mury obronne
Butrint – mury obronne
Butrint - mury obronne i panorama na jezioro Butrint
Butrint – mury obronne i panorama na jezioro Butrint
Butrint - mury obronne i panorama na jezioro Butrint
Butrint – mury obronne i panorama na jezioro Butrint

Miasto zyskało teatragorę i sanktuarium Asklepiosa. Był on w mitologii greckiej odpowiednikiem rzymskiego Eskulapa — uleczał ludzi. Był również przedstawiany w postaci laski i węża — co symbolizuje do dzisiaj medycynę i sztukę lekarską.

Butrint - Agora, w tle skarbiec
Butrint – Agora, w tle skarbiec

Grecka agora jest odpowiednikiem rzymskiego forum. To centralne miejsce jest rynkiem w mieście, na którym zbierali się mieszkańcy, wokół którego handlowano i budowano różne obiekty o charakterze publicznym — np.: łaźnie. Butrint-cka agora składała się budynku przeznaczonego dla władz miasta (Prytaneion)teatru, łaźni, świątyni Minervyatrium (było to prostokątne pomieszczenie z otworem w suficie, wokół którego były wejścia do innych pomieszczeń np.: mieszkalnych), świątyni Asklepiosa, jego skarbca i stoa (długa hala kolumnowa chroniąca mieszkańców przed deszczem czy intensywnym słońcem).

Skarbiec sanktuarium Asklepiosa - obok jest teatr
Skarbiec sanktuarium Asklepiosa – obok jest teatr

Kult Asklepiosa był bardzo popularny wśród wierzących. Kiedy przybyli do Butrintu — będącego centrum kultu — musieli spać w sanktuarium, mając nadzieję ujrzeć sen lub wizję, która przyniesie im uzdrowienie z choroby. Lekarze i kapłani odprawiali obrzędy interpretowania snów i podawania leków leczniczych.

Skarbiec sanktuarium Asklepiosa - obok jest teatr
Skarbiec sanktuarium Asklepiosa – obok jest teatr
Agora. Miejsca, w których rzemieślnicy wyrabiali swoje wyroby i sprzedawali je klientom
Agora. Miejsca, w których rzemieślnicy wyrabiali swoje wyroby i sprzedawali je klientom
Agora w Butrint
Agora w Butrint
Agora w Butrint
Agora w Butrint
Łaźnie termalne w Butrint
Łaźnie termalne w Butrint

Rzymskie łaźnie termalne. Zobaczcie, jak wyglądał system podgrzewania wody.

Łaźnie termalne w Butrint
Łaźnie termalne w Butrint

Powstało także miejsce do ćwiczeń — gimnazjum. Akropol został zbudowany na wzniesieniu, a otoczony był trzema rzędami murów.

Butrint - teatr
Butrint – teatr

Osobliwym miejscem wśród starożytnych ruin jest grecki teatr. W czasach rzymskich został przebudowany, tak aby pomieścił większą ilość osób. Zachował się w całkiem niezłym stanie, można zasiąść na trybunach i wyobrazić sobie atmosferę, jaka panowała tutaj w trakcie spektaklu.

Butrint - teatr - Magdalena Rotuska Korbel
Butrint – teatr
Butrint - teatr

W III wieku p.n.e. Buthrotum zostaje włączone do Imperium Rzymskiego.

I przyjechał sam Juliusz Cezar!

Cóż za okazja na spacer ścieżkami, po których kroczył Juliusz Cezar! Przybył on do Colonia Iulia Buthrotum (rzymska nazwa Butrintu nadana na cześć cezara) w 48 r. p.n.e. i nadał mu rzymski status. Tocząc wojnę domową z Pompejuszem przybył do Butrintu po zaopatrzenie dla swojej armii (region ten był mocno pasterski, tworzono pułapki na ryby) oraz dobrze położony militarnie port.

Juliusz wywodził się ze znaczącego rodu Juliuszów, dlatego uważał, że pochodzi od Eneasza, a ten według mitologii posiadał boskie pochodzenie nabyte od matki bogini Wenus (gr. Afrodyta).

Forum Romanum (gr. agora) kierujemy się do Gimnazjon. W czasach greckich było to miejsce przeznaczone do ćwiczeń fizycznych. W późniejszych latach gimnazjon przekształcony został w kościół. Znajdowała się tu także fontanna.

Gimnazjon Butrint
Gimnazjon Butrint
Gimnazjon Butrint

W tym zbiorniku pływały żółwie wodne. Było ich całkiem sporo, a najwyraźniej przyzwyczajone do ludzi i ich karmienia, podpływały, licząc na jakiś kąsek.

Cezar po zaciętej walce z Pompejuszem ogłosił Butrint miastem kolonialnym dla rzymskich weteranów. Planu jednak nie udało się zrealizować od razu, ze względu na mocny sprzeciw mieszkańców i właściciela ziemskiego oraz rzymskiego rycerza Tytusa Pomponiusza Attyka. Człowiek ten był w tamtych czasach bardzo bogaty (taki dzisiejszy milioner) i mógł sobie pozwolić na pożyczanie pieniędzy nawet całym miastom! Przyjaźnił się z rzymskim mówcą Cyceronem, który był przeciwnikiem Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta.

Po zamordowaniu Juliusza Cezara w 44 roku p.n.e. władzę w imperium obejmuje jego adoptowany syn Oktawian August, który po pokonaniu w bitwie pod Akcjum — Marka Antoniusza i Kleopatry (31 rok n.e.) – potwierdza rzymską oraz własną pozycję w tym regionie, oraz na obszarze Adriatyku. Miasto otrzymuje teraz nazwę Colonia Augusta Buthrotum.

Za czasów Augusta w Butrint ruszają inwestycje budowlane. Miasto dostaje akwedukt przynoszący spore ilości wody, dzięki czemu mogła powstać ozdobna fontanna i łaźnie. Nad kanałem Vivari zbudowano most łączący miasto z przedmieściami na równinie Vrina, po drugiej stronie kanału. W mieście stają posągi m.in. Augusta, jego żony Livii oraz przyjaciela i dowódcy wojsk — generała Marka Agryppy. Wizerunek Oktawiana Augusta pojawia się na nowo bitych monetach.

Po poważnym trzęsieniu ziemi w 380 roku n.e. Butrint zostaje szybko odbudowany i służy rzymianom jako miasto portowe.

Butrint to także piękno natury
Butrint to także piękno natury

W średniowieczu do miasta dociera chrześcijaństwo. Jest wówczas IV wiek n.e. Butrint staje się siedzibą biskupstwa, a w mieście zbudowano bazylikę na AkropoluBaptysterium i Pałac Triconch — ta pierwotnie rzymska willa posiadała dziedziniec z fontanną, mozaiki na podłodze oraz malowane ściany.

Ruiny Pałacu Biskupów w Butrint
Ruiny Pałacu Biskupów w Butrint
Allegro sprzęt na kemping

Włoscy archeolodzy nazwali pałac „Biskupim”. Datują jego powstanie na V w. n.e., kiedy to Butrint był jedną ze stolic biskupich. Obejmował bardzo dużą powierzchnię zabudowy – 3000 m kw. Pałac przetrwał około 1 wieku, kiedy najprawdopodobniej został zniszczony przez atakujących Słowian.

Pozostałości po Pałacu Biskupów w Butrint
Pozostałości po Pałacu Biskupów w Butrint
Pozostałości po Pałacu Biskupów w Butrint
Jezioro Butrint
Jezioro Butrint

Na tyłach pałacu w jeziorze znajdują się hodowle małż. Słodka woda miesza się z morską, w wyniku czego tworzy się dogodne środowisko do hodowli.

Hodowla małż - Butrint
Hodowla małż
Last Minute

Kolejnym miejscem na mapie miasta jest Baptysterium. Było to miejsce, w którym odbywały się ceremonie chrztu.

Butrint - Baptysterium
Butrint – Baptysterium
Butrint - Baptysterium
Butrint – Baptysterium

Centralne pomieszczenie, zbudowane na planie koła, miało ok. 13,5 metra średnicy. W środku sali znajdowała się chrzcielnica w kształcie krzyża, otoczona dwoma rzędami, po osiem granitowych kolumn w każdym. Liczba osiem symbolizuje w chrześcijaństwie „nowy początek”.

Butrint - mozaika na podłodze w Baptysterium
Butrint – mozaika na podłodze w Baptysterium

Na podłodze znajduje się dobrze zachowana mozaika złożona z 8 różnych kręgów. Każdy posiada inny motyw i znaczenie. Baptysterium w Butrint było ponoć drugim co do wielkości w Imperium Bizantyjskim.

Kolejnym miejscem Butrintu jest Nimfeum i Bazylika.

Bazylika w Butrincie
Bazylika w Butrincie

Pozostałości po bazylice chrześcijańskiej świadczą o jej wielkości. Za czasów świetności musiała być olśniewająca. Piękne zdobienia i kolorowe mozaiki podkreślały doniosłość tego miejsca. Bazylika powstała w tym samym czasie co Baptysterium — w VI w. n.e.

Bazylika w Butrincie
Bazylika w Butrincie

Tuż obok bazyliki znajduje się Nimfeum. Była to fontanna poświęcona nimfom wodnym. Wygląda jak taka szeroka kapliczka. Była najprawdopodobniej zasilana wodą z wybudowanego akweduktu.

Po lewej stronie jest Nimfeum, po prawej mury Bazyliki
Po lewej stronie jest Nimfeum, po prawej mury Bazyliki
Mury za Bazyliką w Butrincie
Mury za Bazyliką w Butrincie
Mury za Bazyliką w Butrincie

Okres Imperium Bizantyńskiego jest dobrym czasem dla miasta, następnie w X wieku trafia do Cesarstwa Bułgarskiego. XIII i XIV wiek to okres dla miasta pod rządami Republiki Weneckiej, która rządziła Korfu i Butrintem.

Zamek zbudowany pod rządami Republiki Weneckiej
Zamek zbudowany pod rządami Republiki Weneckiej

Na wzgórzu zbudowali zamek (w którym mieści się obecnie muzeum), a po drugiej stronie kanału Vivar — trójkątną fortecę, w celu kontrolowania ruchu w kanale.

Butrint
Butrint - park archeologiczny - Albania

W najwyższej części wzgórza znajduje się akropol. Z góry roztaczają się piękne widoki na kanał Vivari, jezioro czy zamek Ali Pasha.

Butrint - park archeologiczny - Albania

W zrekonstruowanym zamku na akropolu otwarto muzeum ukazujące dzieje Butrintu na przestrzeni różnych okresów.

Zbiory w muzeum Butrint
Zbiory w muzeum Butrint
Zbiory w muzeum Butrint
Butrint - widok na zamek Ali Pasha
Butrint – widok na zamek Ali Pasha
Butrint - piękno natury
Butrint – piękno natury
Zamek Ali Pasha w Butrint fot. Arian Mavriqi (Wikipedia)
Zamek Ali Pasha w Butrint fot. Arian Mavriqi (Wikipedia)

Butrint znajdował się także pod rządami Francuzów, kiedy to Napoleon rozwiązał Republikę Wenecką. Wycofujące się wojska francuskie zniszczyły trójkątną fortecę, aby ta nie wpadła w ręce Alego Paszy z Janiny (albański władca osmański). Butrint za czasów Paszy został włączony do terytoriów Imperium Osmańskiego, aż do roku 1912, w którym Albania odzyskała niepodległość i obecnie znajduje się w jej granicach. W 1920 r. rozpoczęto badania archeologiczne pod przewodnictwem włoskich badaczy. W 1992 r. Butrint wpisano na listę UNESCO.

ubezpieczenie w podróży
Ubezpieczenie w podróży

Dojazd do Butrintu

Butrint oddalony jest około 20 km od Sarandy i tylko 4,5 km od kurortu Ksamil. Można dojechać autobusem, samochodem lub wykupić wycieczkę z przewodnikiem.

Ksamil
Ksamil
Ksamil
Ksamil
Ksamil
Ksamil
Ksamil

Jak dostać się do Sarandy tanio samolotem przeczytacie tutaj

My skorzystaliśmy z opcji wynajęcia samochodu. Przed bramą wejściową do parku archeologicznego znajduje się bezpłatny parking.

Butrint
Butrint – parking i kanał Vivari

Tuż obok parkingu kursuje mały promik, który przewozi auta na drugą stronę kanału Vivari. Wzdłuż części kanału kołyszą się małe łódki, a ich właściciele zachęcają turystów do rejsu po kanale i jeziorze Butrint.

Butrint - przeprawa promowa przez kanał Vivari
Butrint – przeprawa promowa przez kanał Vivari

Na pewno będąc na południu Albanii musicie odwiedzić obowiązkowo Butrint. Park archeologiczny położony jest w lesie, więc palące słońce nie stanowi tu żadnego problemu. Polecamy także spacer wzdłuż drzew eukaliptusa, którego zapach jest wyjątkowy.

Zobacz także atrakcje Sarandy i niezwykłe miasto Gjirocaster

About

You may also like

Masz pytania, komentarze? pisz śmiało, ale z klasą :-)