Dworek „Milusin” jest szczególnym miejscem związanym z Józefem Piłsudskim i jego najbliższą rodziną — żoną Olą i dwiema córeczkami Wandą oraz Jadwigą. To w nim rodzina Piłsudskich spędziła czas przeznaczony na odpoczynek należący się Marszałkowi, w czasie kiedy nie pełnił akurat żadnych funkcji publicznych. Dworek przez dekady komunizmu musiał pozostać zapomniany, obecnie się to zmieniło i pełni honory jako świadek historii.

Dworek „Milusin” znajduje się w podwarszawskim Sulejówku, ale cofnijmy się do czasów, w których powstawał. Była połowa roku 1921. Aleksandra Szczerbińska — dopiero w październiku tego roku została żoną Marszałka, decyduje się na zakup drewnianego domku w Sulejówku, należącym do konduktora kolejowego. Drewniak zbudowany był w popularnym wówczas stylu świdermajer. Ceny nieruchomości w tamtym czasie były bardzo niskie, więc zgromadzone przez rodzinę oszczędności, pozwoliły jej nabyć nieruchomość wraz z wyposażeniem. Minusem był brak ocieplenia domu, przez co nie nadawał się za bardzo do zamieszkania w zimie.

Dom otoczony był lasem sosnowym i osłonięty od gapiów z ulicy, zawiedzionych nie możnością zobaczenia Piłsudskiego. Tuż po zakupie Ola wraz z córkami zamieszkała w nim aż do października 1921 roku. Józef jako Naczelnik Państwa dojeżdżał w wolnych chwilach z Warszawy.

Dworek „Milusin” po remoncie, udostępniony zwiedzającym

Rodzina Piłsudskich przed dworkiem – nareszcie posiadali własny dom całoroczny

Równolegle w tamtym czasie różne komitety zbierały fundusze na zakup domostwa dla państwa Piłsudskich pod Warszawą. Jednak Marszałek nauczony i wychowany w skromności życia odmawiał przyjęcia jakichkolwiek pieniędzy. Kazał je przeznaczać na dzieci.

[reklama] Szukasz noclegu w Tallinnie? Sprawdź ofertę na booking.com

Po licznych prośbach i namowach Komitetu Żołnierza Piłsudski ulega i zgadza się na zakup murowanego domu w Sulejówku. Drewniak miał zostać sprzedany w celu pozyskania dodatkowych środków pieniężnych. Na ironię losu, pieniądze straciły na wartości a tym samym wzrosły dość mocno ceny nieruchomości… Aby w końcu postawić kropkę nad i, Komitet Żołnierza decyduje o zbudowaniu domu murowanego na działce Piłsudskich, tuż obok stojącego drewniaka.

Józef z Aleksandrą, Wandą i Jadwigą wprowadzają się do nowego domu jeszcze przez jego całkowitym ukończeniem w maju 1923 roku.

Na ścianie frontowej wmurowano dwie tablice mówiące o tym, że dom jest darem Komitetu Żołnierza Niepodległej Polski oraz „Słońce wolnej odrodzonej ojczyzny niech opromieni radosne ściany tego domu i życie ukochanego wodza po najdłuższe bohaterskie lata”. Obecnie tablice odtworzono i wiszą na ścianie przed wejściem.

Droga dojazdowa do „Milusina”

Własny dom w dorosłym życiu Józefa Piłsudskiego musiał być czymś zupełnie obcym. Przez lata żył w konspiracji, tułał się na zesłaniu i przesiadywał w więzieniu. Belweder w zasadzie był domem z urzędu. Dworek Milusin stał się zatem jego pierwszą ostoją w dorosłości. Pytanie na ile Marszałek po swych wszystkich przeżyciach potrafił zapuścić korzenie i na stałe związać się z jednym miejscem?

Tył dworku i oczko wodne Aleksandry

W roku 1922 Naczelnik Państwa Józef Piłsudski przekazuje władzę na ręce swojego przyjaciela, nowo wybranego prezydenta Polski — Gabriela Narutowicza. Niestety na krótki czas… Prezydent Narutowicz zostaje zastrzelony. Dla Józefa był to bolesny cios, po którym postanawia się wycofać z życia politycznego i w 1923 roku zamieszkuje na stałe w nieukończonym jeszcze „Milusinie”.

Żona i towarzyszka życiowa „Ola” będzie wówczas mocno zmartwiona o stan zdrowia męża, licząc, że w końcu uda mu się wypocząć po tylu latach walki i ciężkiej pracy dla ukochanej ojczyzny. Między innymi lekarze zalecali wyjazdy „sanatoryjne” dla podreperowania zdrowia. Podczas jednego z takich wyjazdów na Maderę, Aleksandra nakazała wykopanie oczka wodnego, które miało być niespodzianką dla Marszałka. Jak się okazało, nie był to szczęśliwy pomysł, gdyż Józef po powrocie skrytykował inicjatywę małżonki.

Działka zakupiona przez Aleksandrę nosiła w dokumentach nazwę „Otradno”, co w języku rosyjskim znaczy „miło, przyjemnie”. Stąd wzięła się nazwa wybudowanego dworku „Milusin”

Warzywniak Pani Marszałkowej

Skromność ojca wolnej Polski powinna być wzorem do naśladowania dla dzisiejszych ludzi władzy. Marszałek zrzekł się wszystkich honorariów należnych mu za czynną pracę na rzecz Ojczyzny. Nakazał przekazywać je na cele charytatywne. Rodzina Piłsudskich żyła bardzo skromnie, za niewielkie pieniądze. Aleksandra będąc zaradną kobietą i chcąc podreperować domowy budżet w wydatkach, założyła własny warzywniak i sad owocowy. Józef tylko raz brał udział w przekopywaniu ogródka, co też odczuł dnia następnego w postaci bólów i zapewne zakwasów!

Warzywniak Pani Marszałkowej

Zaraz po wejściu do dworku w oczy rzuca nam się sznurek poprowadzony po ścianie. Z zaciekawieniem oglądamy go, a okazuje się, że tak wyglądała wówczas instalacja elektryczna w domach!

Instalacja elektryczna z tamtych lat

Widoczne bezpieczniki tzw. korki oraz licznik poboru energii elektrycznej

Schody do pomieszczeń Naczelnika Polski

Pierwotnie pomieszczenia Naczelnika i jego gabinet znajdował się na piętrze. Odkąd lekarze zabronili mu chodzenie po schodach, jego gabinet urządzono na parterze.

[reklama]

Poniżej widać toaletę państwa Piłsudskich. Pod sufitem zawieszony jest żeliwny zbiornik na wodę do spłukiwania toalety.

Toaleta państwa Piłsudskich

Milusin

Łazienka państwa Piłsudskich

Łazienka to prawdziwy zestaw ówczesnych sprzętów techniki sanitarnej. Umywalka posiadała dwa krany. Zapewne w jednym płynęła zimna woda z sieci — studni, a ciepła pochodziła z podgrzewanego zbiornika. Obok umywalki znajduje się piec kaflowy do ogrzania pomieszczenia i może wody do umywalki. Tego nie wiemy i niestety nie dopytaliśmy na miejscu.

Łazienka państwa Piłsudskich

W drugim końcu pomieszczenia tuż przy drzwiach wejściowych ustawiona była niewielka wanna. Ciekawym eksponatem jest ówczesny podgrzewacz wody na opał — Neptun.

Łazienka państwa Piłsudskich

Podgrzewacz wody Neptun

Bateria podgrzewacza wody

Salonik

Pomiędzy łazienką a gabinetem Marszałka znajduje się salonik z kredensem, piecem kaflowym i zabawkami dziewczynek — Wandy oraz Jadwigi.

Milusin

Lampka nocna wykonana z pocisku

W saloniku stoi stolik, na którym stoi oryginalna lampka nocna wykonana z pocisku, a obok leży dziwny w kształcie przedmiot. Okazało się, że jest to popielniczka wykonana z końskiego kopyta.

Popielniczka wykonana z końskiego kopyta

Lampka nocna wykonana z pocisku

Z saloniku przechodzimy do przeniesionego z piętra gabinetu Naczelnika.

Gabinet Józefa Piłsudskiego

Gabinet jest dobrze zorganizowany i mieści mnóstwo podarków o charakterze militarnym, podarowanych od żołnierzy.

W czasie II wojny światowej niemieccy okupanci podobnież podeszli do dworku i jego wyposażenia z szacunkiem dla osoby Józefa Piłsudskiego

W Sulejówku Piłsudski zajął się pracą pisarską, dzięki której rodzina miała niewielkie pieniądze na życie. Kiedy zapadała cisza nocna, wówczas Józef rozpoczynał pracę. Nie lubił pisać, więc często dyktował swojej żonie. Pracowali bez przerwy do drugiej lub trzeciej nad ranem. Marszałek przez cały ten czas przechadzał się po pokoju i palił papierosa za papierosem. Kiedy kończyli, razem popijali herbatę, którą uwielbiał Piłsudski.

[reklama]

Tak powstały — historia wojny polsko-rosyjskiej „Rok 1920” oraz „Wspomnienie o Gabrielu Narutowiczu”. Te ostatnie dzieło możecie zobaczyć na komodzie z książkami w gabinecie.

Komoda z książkami Marszałka i piec kaflowy do ogrzewania pomieszczenia.

Nad komodą z książkami zawieszony jest portret Aleksandry, autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza. Wykonał on kilka portretów rodzinnych żony oraz córek, ale najbardziej pragnął namalować samego Wodza, który nie lubił być w centrum uwagi. Wiąże się z tym ciekawy eksponat w postaci zdjęcia Józefa Piłsudskiego, dostępnego w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem. Widnieje na nim w mundurze legionowym z domalowanymi dystynkcjami marszałkowskimi i orderami. Autorstwo fotografii przypisywane jest właśnie Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi, chociaż istnieją głosy podważające jego autorstwo.

Stolik z szachownicą podarowany Marszałkowi Polski

Ten oryginalny stolik z szachownicą stoi w gabinecie Marszałka, który uwielbiał grę w szachy. Równoległą pasją było układanie pasjansa z kart.

\

Gabinet Józefa Piłsudskiego w dworku Milusin

Statuetka legionisty stojąca na biurku Wodza

Na biurku Marszałka stoi niewielka statuetka legionisty, którą otrzymał od swoich podkomendnych na imieniny w 1916 roku. Jej autorem był por. Włodzimierz Konieczny — rzeźbiarz, artysta, student ASP. Pozował mu kolega z okopów. Obaj zginęli w bitwie pod Kostiuchnówką — tego samego roku.

„Wspomnienia o Gabrielu Narutowiczu” – książka autorstwa Józefa Piłsudskiego

Salon w dworku Milusin

Salon główny w dworku odzyskał część dawnego wyposażenia. W roku 1947 do Milusina przyjeżdża przedstawiciel władzy ludowej Piotr Jaroszewicz. Nakazuje wywiezienie wyposażenia dworku, które dopiero po 70 latach odnaleziono w dworku w Helenówku — obecnie ośrodku reprezentacyjnym MON-u. Dworek został zajęty przez komunistów i odebrany prawnie Aleksandrze Piłsudskiej i jej córkom, które przebywały wówczas na emigracji w Wielkiej Brytanii. Początkowo ulokowano w nim sowiecką szkołę dla szpiegów, potem trafił pod kuratelę ambasady ZSRR, aż w latach 50. urządzono w dworku przedszkole.

[reklama]

Dopiero w roku 2000 siostry Wanda z Jadwigą odzyskały swój dawny dom.

Ta skóra z niedźwiedzia jest darem od pograniczników, którzy zarekwirowali ją przy próbie nielegalnego wwozu do Polski

Kolejna lampa wykonana z pocisku moździeżowego

Piec kaflowy z podzespołami z zakładów w Warszawie

O sztuce w dworku posłuchacie w trakcie zwiedzania dworku z przewodnikiem. Opowiadane historie są naprawdę bardzo ciekawe.

Radio Marszałka z wielkim głośnikiem na blacie stolika

Milusin

Kuchnia rodziny Piłsudskich cechowała się skromnością. Marszałek nie wybrzydzał, ale jadał tylko to, co lubił. Szczególnie smakowały mu słodkie leguminy i domowe ciasteczka. Lekarze zalecali mu odstawienie mięsa i wędlin.

Stół, przy którym zasiadali państwo Piłsudscy

Do stołu rodzina zasiadała zawsze w komplecie i o stałej porze — o godzinie 15. Józef nie lubił, kiedy gosposia Adela spóźniała się z obiadem, oraz obcych w trakcie wspólnego posiłku.

Stół, przy którym zasiadali państwo Piłsudscy

Królestwo gosposi Adeli

Kuchnia w dworku Milusin

Ulubiona herbata Marszałka „z Kopernikiem”

Marszałek nie przepadał za kawą, ale swoją ukochaną herbatę „z Kopernikiem” potrafił wypijać litrami!

Chlebak z napisem „Chleba naszego daj nam dzisiaj”

Wiecie co to jest za mebel? – lodówka!

W kuchni u Piłsudskich

Środki czystości w domu – piasek, mydło i soda

Spiżarnia

Tuż za kuchnią znajduje się pomieszczenie z komodą, telefonem, stolikiem, maszyną do pisania i zabytkowym ogrzewaczem powietrza

Milusin na obrazie

[reklama]

Zabytkowa „farelka” na prąd

„Za jedną z najlepszych chwil życia uważam tę, w której jadąc z Warszawy do Krakowa, nie widziałem żadnej granicy, żadnego kordonu i żadnej obcej władzy” — 20.12.1918 r. J. Piłsudski

Militaria na Dolnym Śląsku — najciekawsze obiekty — TOP 11

Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku

Satyryczne przedstawienie sytuacji geopolitycznej na początku XX wieku – źr. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku

Rosja przedstawiana w satyryczny sposób jako ośmiornica dusząca Polskę i Finlandię, sięgająca po Krym, Bałkany, Turcję, Persję oraz Tybet. Poważnie raniona przez Japonię w wyniku wojny rosyjsko — japońskiej w 1904-1905 roku. Co ciekawe armia Japonii posiadała wówczas mniejsze siły i doświadczenie bojowe, pomimo czego odniosła zwycięstwo! Przypomina to sytuację, w której armia Ukrainy potrafi stawić skuteczny opór rosyjskiemu najeźdźcy! Ówczesna klęska Rosji doprowadziła do niezadowolenia wśród jej mieszkańców i rewolucji w 1905 roku. Było to zarzewie rewolucji bolszewickiej w 1917 roku.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Zobacz niezwykłe Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku oraz Przeczytaj o bombach atomowych w Polsce!

[reklamy]