Kosztowała podatników miliony koron czeskich i nigdy nie spełniła swojej funkcji w żadnej bitwie. Miała stawić opór i spowolnić nacierające wojska niemieckie, a finalnie stała się atrakcją turystyczną, po której oprowadzali turystów żołnierze Wermachtu. Taka gorzka ironia losu… .

Twierdza artyleryjska Hanička to nie lada dama o masywnej konstrukcji. Powstawała w latach 1936 – 1938 na obszarze Gór Orlickich nieopodal granicy z ówczesnymi Niemcami. Składała się z sześciu obiektów militarnych połączonych ze sobą kilkusetmetrowymi korytarzami (w sumie 1,5 km) i wieloma salami, w których miało odbywać się podziemne życie załogantów. Zaopatrzenie w żywność i amunicję miały wystarczyć na co najmniej kilkumiesięczne przetrwanie. W przypadku agresji III Rzeszy na Czechosłowację planowano dla twierdzy obronę i spowolnienie ruchu napierających wojsk niemieckich. W tym czasie na pomoc mieli przybyć sojusznicy… . Ten wątek przerabialiśmy na własnym podwórku w ’39-roku.

Niemcy w zbliżonym czasie budowali dzisiejszy MRU (Międzyrzecki Rejon Umocniony), Francuzi linię Maginota, a w Czechosłowacji zaplanowano ochronę granicy przed agresją hitlerowców na praktycznie całej granicy północnej od miejscowości Bogumin aż nad Łabę.

Długość granicy stanowiła nie lada wyzwanie do obrony, dlatego też podjęto decyzję o zbudowaniu na jej długości 15 twierdz artyleryjskich, skupiając się na jej „słabych” i „wyeksponowanych” miejscach. Finalnie udało się wybudować pięć twierdz w tym Haniczkę.

Hanička pomimo ukończenia budowy nie została w pełni uzbrojona i wyposażona w środku. Dowódcą twierdzy został mianowany pułkownik piechoty Jaroslav Mikuláš Novák, którego postać została przybliżona w części muzealnej obiektu. Zgodnie z założeniem miało w niej stacjonować ponad 400 wojaków, finalnie skończyło się tylko na pilnowaniu twierdzy przez wartowników. Całość kontyngentu stacjonowała w jednostce wojskowej w pobliskim Rokytnici v Orlických horách.

We wrześniu 1938 roku odbyła się konferencja w Monachium z udziałem czterech stron: Niemiec – Adolf Hitler, Włoch – Benito Mussolinii, Francji – Édouard Daladier oraz Wielkiej Brytanii – Neville Chamberlain. Dla przypomnienia powodem tego spotkania były roszczenia Niemców sudeckich włączonych po I wojnie światowej do nowego państwa – Pierwszej Republiki Czechosłowackiej, do włączenia ziem, na których mieszkali do III Rzeszy. Na konferencji pojawił się delegat z Czechosłowacji, jednak jego rola została sprowadzona do zapoznania z treścią postanowień i złożeniu pod nimi podpisu.

Zobacz muzeum Stalina w Gori

Wynikiem tych postanowień było zagarnięcie ziem Czechosłowacji przez III Rzeszę, a tym samym i bohaterki naszego artykułu.

Przedstawiciele Wermachtu otrzymali „klucze” od Haniczki. Jeden z obiektów twierdzy posłużył Niemcom do prób pocisków i tym samym sprawdzenia odporności jej żelbetu oraz konstrukcji. Efekty można zobaczyć na poniższym zdjęciu.

W czasie okupacji twierdzę udostępniono zwiedzającym i tak jak wspominaliśmy, członkowie Wermachtu oprowadzali po niej przyjezdnych.

Po wojnie Hanička przeszła pod zarząd Armii Czechosłowackiej. W latach 1954-56 sporych zniszczeń dopuściło się przedsiębiorstwo państwowe Kovošrot (złomiarze), którego pracownicy wysadzili metalowe dzwony, służące do obserwacji terenu. W nich montowano karabin maszynowy.

1975 rok przynosi rewolucję dla Hanički. Obiekt przejmuje Federalne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Czechosłowacji i rozpoczyna wdrażanie tajnego projektu „Kahan” (kaganek). W jego założeniu twierdza ma zostać zaadaptowana na nowoczesny wówczas schron dla agentów służby bezpieczeństwa na wypadek ataku jądrowego. Cały proces przemian pochłonął miliony koron. Realizację projektu zarzucono dopiero w 1993 roku.

Fort Hackenberg na linii Maginota, Mozela oraz Luksemburg

Rozpoczynamy zwiedzanie twierdzy Hanička

Otoczenie wejścia do dawnego schronu w żaden sposób nie przypomina wyglądem twierdzy. Średniej wielkości budynek wskazuje bardziej na bazę dla służb ratunkowych — przykładowo czeski odpowiednik GOPR-u lub strażnicę graniczną. W skład obiektu wchodzi kilka garaży, w których obejrzeć możecie ciekawą ekspozycję wozów wojskowych takich jak T805 Komando przeznaczony do przewozu żołnierzy, dalej pojazd Praga V3S z działami przeciwlotniczymi, transporter opancerzony OT810 (Hakl) oraz oryginalną beczkę paliwową Wermachtu.

Na placu przed garażami stoi dumnie Rudy 102, czyli czołg T34 znany nam z serialu „Czterej pancerni i pies”. Dzieciaki chętnie wdrapują się na jego wieżyczkę i pozują z radością do zdjęcia przy lufie.

Gruzińska Droga Wojenna – czy jest bezpieczna?

Podoba Ci się moja koszulka? jest dostępna tutaj!

Pierwsza sala jeszcze w obiekcie naziemnym zawiera ekspozycje poświęcone broni, sprzętowi i umundurowaniu Armii Czechosłowackiej, wyposażeniu żołnierza Wermachtu oraz makietom twierdzy.

Jest też kącik poświęcony pierwszemu dowódcy Hanički — pułkownikowi piechoty Jarosłav’ovi Mikuláš Novákowi. W głębi sali znajdują się pancerne drzwi otwierające drogę w podziemia twierdzy. Jej głębokość waha się od 18 do 36 metrów w głąb ziemi.

W środku panuje stała temperatura kilku stopni, więc na pewno zabierzcie ze sobą ciepłe nakrycie ciała. Jest także wilgotno, miejscami widać strużki wody cieknące po ścianach korytarzy oraz pomieszczeń. Z tego powodu instalacja elektryczna poprowadzona jest na dystansach naściennych mających na celu niedopuszczenie do jej „zamoczenia”. Idąc długimi korytarzami, zwróćcie uwagę na umieszczone na ścianach grzałki elektryczne. Całość wyposażenia oparta jest na energii elektrycznej.

W celu wytworzenia własnej energii elektrycznej w podziemiach zamontowano trzy potężne silniki diesla. W ramach ciekawostki te zamontowane w forcie Hackenberg wchodzący w skład Linii Maginota pochodziły z łodzi podwodnych. W jednym z pomieszczeń umieszczono ponad 30-tysięczny zbiornik na olej opałowy, który można było dotankowywać z cysterny na powierzchni ziemi.

Przejścia przez hermetyczne i pancerne drzwi były zabezpieczone specjalnym systemem opartym na zamkach elektromagnetycznych. Obok drzwi umieszczono panel z przyciskami. Jeżeli wejście było dozwolone, wówczas na panelu świeciło się zielone światełko, operator otwierał zamek od drzwi i można było wejść do środka. Aby dostać się w głąb podziemi należało przejść przez kilka tak zabezpieczonych drzwi, jedne po drugich.

Tajemnicze miejsca Wałbrzycha – odkryj je!

Wrażenie grozy przyniosły pomieszczenia szpitalne. Szafki z porzuconą ceramiką, sterylizatory i łóżko operacyjne z fragmentami kości, przy mizernym oświetleniu wyglądały odrażająco.

Co jeszcze ciekawego w trakcie zwiedzania? Pomieszczenia koszarowe prezentują przestrzeń, na jakiej mieli funkcjonować żołnierze. Małe wąskie łóżka piętrowe i klaustrofobiczne pokoiki świadczyły o trudzie życia w takich warunkach. Brak słońca i świeżego powietrza dopełniały tej dramaturgii. Jednak służba nie drużba i trzeba było tak funkcjonować. W trakcie zwiedzania zobaczycie salę jadalną z pozostałościami okna kuchennego, przez które wydawano posiłki mieszkańcom schronu.

Przyjrzyjcie się dobrze technice oczyszczania wody pitnej i to z promieniowania radioaktywnego! Ciekawe czy ówczesna technologia była w stanie to zapewnić.

Do wyjścia na powierzchnię prowadzą wąskie i kręte betonowe schody. Szczerze powiedziawszy, to mieliśmy wrażenie, że ciągną się w nieskończoność. Na samej górze znajdują się pomieszczenia „bojowe” i miejsce na amunicję. Dalej wychodzimy na zewnątrz i oglądamy obiekt RHS-76.

Zwiedzanie wewnętrznych pomieszczeń muzeum kończy się na tzw. piętrze bojowym obiektu powierzchniowego RHS 76, do którego trzeba wejść po 126 schodach. Obiekt ten jest najlepiej zachowanym w całych Czechach.

W 1995 roku twierdza Hanička nie będąc wykorzystywaną ,została uznana za niepotrzebną. Została oddana pod zarząd władzom miasta Rokytnice v Orlických Horach i stała się atrakcją turystyczną. Od roku 1998 trwają prace rekonstrukcyjne, dzięki którym obiekt odzyskuje swój pierwotny wygląd.

Przyjazd do Haniczki stanowi doskonały pomysł na spędzenie wolnego czasu i namacalne zapoznanie się z militarną historią naszych południowych sąsiadów. Dla fascynatów tematyki wojennej oraz zimno wojennej to prawdziwy rarytas na eksploracyjnej mapie pogranicza Polsko – Czeskiego.

Wybierasz się do Czech? Wykup ubezpieczenie podróżne! Sprawdź oferty.