Podczas prowadzenia pojazdu, czynności umysłowe kierowcy spełniają rolę regulatora i są kierowane przez ośrodkowy układ nerwowy. Z kolei we wszystkich czynnościach umysłowych człowieka decydującą rolę odgrywają czynności świadome, które zależą od jego stopnia świadomości.
Bodźce docierające z zewnątrz poddawane są rozpoznaniu i ukierunkowaniu w ośrodkowym systemie nerwowym. Wynikiem końcowym tego procesu jest przekazanie „polecenia” z ośrodkowego układu nerwowego do „wyjścia” (najczęściej do sprawnego układu mięśniowo -szkieletowego).
Wynika więc z tego, że wszystkie czynności wykonywane przez kierowcę są świadome bądź też są świadome tylko w pewnym stopniu. Zależy to od stopnia świadomości człowieka. Procesy świadomości biorą udział w regulacji i reakcji na napływające bodźce. Dotyczy to również czynności wyuczonych przez prowadzącego pojazd. Nie występują one zupełnie bez udziału świadomości; mają tylko do minimum zmniejszony jej udział.
U kierowcy występują różne rodzaje świadomości:
1) stan czuwania (jawa, przytomność);
2) percepcyjna – wrażliwość zmysłowa lub emocjonalna (doznania wrażeń i prostych emocji takich jak przyjemność, przykrość, złość, żal)1.
1 Ibidem, str. 23.